Kubizm

KUBIZM

Zaistniał w sztuce jako odpowiedź na aż nadto realistyczne obrazowania rzeczywistości. Artyści znaleźli sposób na przedstawienie świata realnego w zdeformowanej formie, która była efektem doświadczeń i eksperymentów z perspetktywą.

Kubizm opierał się na eksperymentalnych doświadczeniach artystów, którzy zaprzestali wiernego oddawania natury. Uchwycenie migawki, impresji nie było dla nich czymś nadzwyczajnym. Swoich prac nie ograniczali do wiernego odzwierciedlenia natury, co było dotąd normą. Budowali swoje dzieła na podstawie zaobserwowanych różnic i zmian w obrębie przestrzeni. Każdy element obrazu był malowany z innej perspektywy, kąta patrzenia lub w innym natężeniu światła czy koloru. Głównym tematem były martwe natury, mimo że najbardziej znane obrazy ukazują postaci (jak na przykład „Panny z Avignon”)

Wykształcił się za przewodnictwem George’a Bracuea do którego po jakimś czasie dołączył Pablo Picasso.

Czym się charakteryzuje kubizm?

Kubizm (cubus ~ sześcian) jak sama nazwa wskazuje cechuje się geometryzacją. Deformacja obiektu oraz rozbicie przedmiotów na pojedyncze cząstki niczym puzzle, była nieodzowną częścią procesu twórczego. Elementy były następnie ze sobą swobodnie poskładane. Artyści nie skupiali się na pokazaniu realnego świata jeden do jednego – nie trzymali się zasad perspektywy ani skali. Podchodzili do dzieła jak do eksperymentu z rozszczepieniem obrazu

Znaczącą cechą kubizmu było jego ograniczenie tematyczne. Artyści najczęściej skupiali się na motywach martwej natury, postaci i pejzaży.

Ograniczona była też kolorystyka. Zawężona do odcieni ziemii, takich jak brązy zielenie. Dominowały zgaszone kolory.

Jakie są rodzaje kubizmu?

Kubizm dzieli się na dwa podstawowe etapy: kubizm analityczny i kubizm syntetyczny

Jednak warto wspomnieć jeszcze o początkach kierunku w prekubizmie oraz krótkiej fazie przejściowej kubizmu hermetycznego, która trwała na przełomie lat 1912 i 1913.

PREKUBIZM

– odejście od naturalnej budowy ciała ludzkiego

– pojawia się bryłowatość wraz z martwą naturą w krajobrazie oraz

– zmiana perspektywy.

„Portret Gertrudy Stein” Picassa 1906.

ANALITYCZNY

– monochromatyczna paleta, ograniczona do czerni, brązów, szarości

– formy są sztywne, geometryczne

– obiekty wstępnie rozbite na fragmenty, scalone są w innym ułożeniu

– kompozycję cechowała delikatność i zawiłość.

“Portret Ambrose Vollard” (1910)

HERMETYCZNY

– Deformacja postaci zbliżona do abstrakcji (co skłoniło artystów do dalszych poszukiwań, bo ta forma im nie odpowiadała)

”Portugalczyk” George Braque

SYNTETYCZNY

– nie deformował aż tak bardzo przedmiotów

– żywsze barwy

– zastosowano technikę kolażu

historia powstania nurtu:

Najbardziej znanym przedstawicielem kubizmu (o ile nie najbardziej znanym malarzem w historii) jest Pablo Picasso. Jest on odpowiedzialny za stworzenie tego kierunku. Początkowo inspirował go Gauguin. Jako że też fascynowały go tematy ludów pierwotnych i „egzotycznych”. Dzięki temu jego twórczość obrała charakterystyczny uproszczony wygląd, co szczególnie widać w ukazywaniu postaci.

Największym szacunkiem Picasso darzył Paula Cezanne’a. We fragmencie listu, który zawarł Cezanne w ich wspólnej korespondencji, artysta poradził mu, aby wszystkie formy w naturze sprowadzać do kuli, stożka lub walca. Cezanne jest sławny między innymi ze swoich martwych natur, w których każdy obiekt, lub jego fragment jest pokazany z innej perspektywy. Rozszczepiał on rzeczywistość, utrwalając jednocześnie jej charakter. Nie chodziło bowiem o dokumentacje przestrzeni z fotograficzną dokładnością, a raczej przestudiowanie jej i skonstruowanie nowej. Wpływ Paula Cezanne’a odegrał dużą role w prekubizmie.

Picasso odrealniał obiekty w swoich obrazach. Znane są one ze swoich niewyraźnych fragmentów zestawionych z detalicznymi częściami. Przestrzenie przenikają się wzajemnie. Obiekty są rysowane z takiej perspektywy z jakiej znamy je najlepiej. Z jakiej najłatwiej nam jest dopowiedzieć sobie wygląd całego przedmiotu. Oczywiście artysta wprowadzał tam masę zabiegów, które utrudniają nam rozróżnienie elementów. Konstruował obraz z mniej i bardziej spójnych fragmentów. Każda cześć obrazu wymaga głębszej analizy i jeśli nie ma się wiedzy o tym jak dany przedmiot wyglada w naturze, to ciężko jest zidentyfikować to na co patrzymy. Naturalnie kubiści celowo stosowali formy znane nam powszechnie, ponieważ doskonale zdawali sobie sprawę, że w innym wypadku obraz będzie nieczytelny.

To ile dzieł stworzył Pablo Picasso jest mało precyzyjne. Niektóre źródła mówią że w swoim życiu wykonał 13,5 tys. obrazów, 100 tys. szkiców i rysunków oraz 34 tys. ilustracji, a inne, że 1.885 obrazów, 7.089 rysunków, 1.228 rzeźb, 342 arrasów, 150 szkicowników, 30.000 grafik, rycin, litografii i kolaży oraz 2.880 ceramik.

Dane są różne w cyfrach. Niemniej jednak, nieważne które artykuły mówią prawdę, Picasso był jednym z najbardziej płodnych artystów wszech czasów. Jego dzieła można liczyć w tysiącach, a sama długość jego kariery wynosiła 78 lat. Jednak to nie ilość dzieł sztuki jest najważniejsza. Artysta ten porzucił ideę, iż sztuka jest oknem na naturę. Pokazał światu nowe spojrzenie na obraz.

ARCHITEKTURA

W architekturze kubizm objawił się jedynie w późniejszej Czechosłowacji po roku 1910 i jest specyficznym wkładem tego kraju w rozwój architektury XX stulecia.

Wiek XX wyznaczył nowe drogi artystów, którzy poświęcili się idei znalezienia stylu narodowego. Po roku 1918 wytworzył się w Czechosłowacji styl o nazwie RONDOKUBIZM i jest specyficzną odmianą art deco. Odchodził on jednak od podstaw architektury kubistycznej – tj. użycia piramidy i trójkąta, na rzecz okręgu, walca i kuli.

Pavel Janák – Pałac Adria w Pradze

~ teoretyk kubizmu architektonicznego kojarzył myślenie artystyczne o architekturze z abstrakcją

Przedstawiciele kubizmu 

Najważniejsze nazwiska związane z kubizmem to oczywiście Pablo Picasso oraz George Braque.

Jednak artystów tworzących w tym nurcie, którzy wnieśli swój wkład było znacznie więcej:

• Jean Metzinger
• Juan Gris
• Albert Gleizes
• Robert Delaunay
• Henri Le Fauconnier
• Fernand Leger

Stało się tak, bowiem kubizm zyskiwał na popularności i kusił coraz większą ilość artystów do spróbowania swych sił w tak nowoczesnym podejściu do budowy dzieła.

Żebyśmy dobrze zrozumieli sztukę artystów kubistycznych, warto wykonać kilka zadań związanych z tym kierunkiem.

Zadanie 1 : PROJEKT KUBISTYCZNEGO KRZESŁA

Zacznij od prostej formy. Wybierz jak najbardziej podstawową bryłę i skup się na tym aby ją zniekształcić.

Możesz zgeometryzować obiekt traktując go jak rzeźbę. Działać na zasadzie dokładania i odejmowania masy.

I tak na przykład z wycięcia w sześcianie sześcianu może powstać fotel.

Postaraj się jednak, żeby było to coś bardziej kreatywnego. Przyjrzyj się kubistyczny obrazom przedstawiających wnętrza albo poszczególne meble.

oto przykład:

Pamiętaj o funkcjonalności danego przedmiotu. Jest to mebel użytkowy, przeznaczony do siedzenia.

Końcowy projekt powinien więc zakładać siedzisko i oparcie (w miarę możliwości wygodne).

Obiekt musi być stabilny i powinien utrzymać masę swoją i przynajmniej jednej osoby siedzącej.

Najlepiej oprócz szkiców robić sobie małe modele robocze. Wystarczy do tego tektura i trochę kleju.

Pokaże ci to jak dany obiekt działa w przestrzeni.

Zadanie 2: KRZESŁO HERMETYCZNE

Kolejne zadanie łączy się z poprzednim. Zainspirujmy się trzecią fazą kubizmu – hermetyczną. Twoim celem jest rozwarstwienie zaprojektowanego wcześniej  krzesła. Tym razem nie musi ono spełniać wymogów użytkowych. Może być wręcz na granicy abstrakcji. Wyobraź sobie mebel z poprzedniego zadania i spróbuj przekształcić go tak, aby charakter i idea zostały zachowane, jednak cała forma została odrealniona. Spróbuj doprowadzić do takiej syntezy, która będzie jedynie konceptualnym zestawieniem form. Dopiero po głębszej analizie będzie możliwe odszyfrowanie jaki obiekt znajduje się na rysunku.

Swój projekt możesz wykonać w dowolnej technice. Najważniejsze jest przekazanie swojej idei.

Zadanie 3: KOLAŻ KUBISTYCZNY

Wybierz zdjęcie (albo kilka), które przedstawia postać. Może być to portret.  Potnij je na fragmenty. Staraj się robić nożyczkami proste cięcia, tak żeby otrzymane ścinki nie miały zaokrągleń. Wymieszaj wszystko i staraj się znowu ułożyć

Fotografia nie musi przypominać swojej pierwotnej wersji. Nie układaj puzzli tylko staraj się dopasować wszystko na zasadzie podobieństwa. Niech kawałki papieru nakładają się na siebie niczym kolaż. Możesz nawet pozostawić pomiędzy nimi puste pola.

Jeśli chcesz dopełnić swoją prace, ale bez łączenia różnych zdjęć, to dobrym rozwiązaniem jest zwielokrotnienie tej samej fotografii. Przeskalowanie też przyniesie ciekawy efekt.

Popatrz na obrazy Picassa, większość z nich jest tak silnie zniekształcona, że tylko zarys postaci jest rozpoznawalny. Im dłużej im się przypatrujemy, tym bardziej nie mają one sensu. Za duże oczy w stosunku do twarzy. Nos wystający poza ramy. Czy dłonie przypominające serdelki. Zainspiruj się modyfikacjami jakie zaistniały w twórczości tego artysty. Ale spróbuj stworzyć coś nowego.

Zadanie 4: STWÓRZ BOHATERA

Wybierz jeden obraz kubistyczny przedstawiający postać. Wyobraź sobie, że każda płaska figura ma tak naprawdę głębie i da się ją wrysować w perspektywie.

Stwórz swoją własną postać. Wytnij ją z obrazu i narysuj jak prawdziwą osobę. Oczywiście prawdziwą, na tyle na ile pozwoli jej geometryzacja. Znajdź sobie skale, która pozwoli ci na jak najwiecej modyfikacji. Mogą być to interakcje między kilkoma bryłami.

Potraktuj to jak szkice do animacji

Zadanie 5: OBIEKT KUBISTYCZNY

Wyobraź sobie dowolny obiekt. Nie może być to przedmiot który teraz widzisz. Nie próbuj też znajdować jego zdjęć. Ma być to obiekt, który wytworzy się jedynie w twojej wyobraźni. Przykładowo instrument, owoc, mebel czy przedmiot codziennego uczynku.

propozycja:

Przyjmijmy, że jest to gruszka.

W naszej wyobraźni prawdopodobnie wytworzył się teraz obiekt o bardzo zaokrąglonym „brzuszku” i delikatnie zwężającej się górze. Teraz ci powiem, że forma gruszki jest raczej bardziej płynna i nie ma wyraźnie odznaczonego zaokrąglenia u dołu. Nasz umysł ma tendencje do podkręcania cech charakterystycznych. I o ile gruszka nie ma tak drastycznie zmieniających się kształtów, to jest to cecha, którą wyjątkowo mocno akcentujemy. Identycznie robimy z kolorem i innymi właściwościami obiektów w naszej wyobraźni. Ja na przykład wyobrażam sobie żółto-zielony owoc z wyraźnie zarysowanymi brązowymi plamkami. Natomiast twój mózg może podpowiadać Ci zupełnie co innego