Czaszka jest typowo akademickim tematem, a raczej obiektem do studium.
Najpopularniejsze wizerunki czaszki, przedstawiane były w martwych naturach holenderskich, szczególnie w tych o charakterze wanitatywnym. Samo określenie “martwa natura” to dosłownie „ciche, nieruchome życie” w sensie „nieruchomy model”.
A co najlepiej obrazuje przemijanie jeśli nie kości, które są pozostałością po niegdyś tętniącym życiem człowieku. Czaszka jest i będzie symbolem marności. Ma ona za zadanie uświadomić odbiorcy, że życie to tylko przemijająca chwila, która trwa jedynie przez moment.
Skoro mistrzowie w świecie sztuki mieli rysunek tego obiektu opanowany do perfekcji, my też powinniśmy zdobyć te doświadczenie.
GŁÓWNE PROPORCJE
Rysowanie czaszki zacznijmy od rozrysowania proporcji.
Ja zaczynam sobie od kuli która jest moją bazą do dalszych działań. Jak spojrzysz sobie na czaszkę to jej maksymalne uproszczenie jest wpisane w okrąg. Narazie postaraj się bardzo delikatnie nakładać kreski. Wtedy, nawet jeśli będą prześwitywać spod rysunku, nie będą się rzucać w oczy. Może będzie tak, że to właśnie te kreski nadadzą charakteru twojej pracy.
Na kuli zaznaczam kąty pod jakimi chce ustawić czaszkę. Dobudowuje szczękę i zaznaczam wgłębienia oczodołów.
Robię to dokładnie w taki sam sposób, w jaki wyznacza się proporcje twarzy:
- Okrąg należy podzielić na pół, a następnie dobudować szczękę. Jej wysokość będzie mieć mniej więcej połowę wyrysowanego okręgu. Będziemy mieć zatem podział na trzy części.
- Szerokość szczęki będzie zakończona na wysokości skrajnych punktów oczodołów, ale trzeba tutaj uważać na perspektywę w jakiej mamy położony obiekt.
- Trochę powyżej dolnej części elipsy możemy zaznaczyć wgłębienie, na którym oparty jest nos.
- Dziury oczodołów znajdują się nieco wyżej i są delikatnie większe. Nachylone są one pod kątem aż do kości policzkowych. Nie są one elipsami, ani tym bardziej okręgami. Zauważ że tworzą się tam zaokrąglone kąty łączące linie proste.
- Dorysujmy od razu najbardziej wysunięte części, czyli łuki brwiowe. Będą one dużo mocniej zarysowane i prawdopodobnie rzucą nam ciekawy cień, który wydobędzie te kształty.
- Możemy tez od razu wrysować przestrzeń w której znajdzie się uzębienie. Natomiast pojedyncze zęby można zostawić na potem, kiedy będziemy pewni proporcji.
Gdy nasz zarys jest gotowy, możemy dobudować tylnią cześć czaszki oraz mniejsze lub większe detale w jej konstrukcji. Pozostań narazie przy szukaniu ogólnych proporcji i zależności między elementami. Na przykład ile razy odcinek czoła mieści się w całej wysokości czaszki. Spróbuj znaleźć najwygodniejszą metodę zmierzenia tych odległości.
MODELOWANIE POWIERZCHNI
Możemy dokładać lub odejmować masywności, tak jakbyśmy rzeźbili w glinie. Nasze kreski nie muszą być postawione raz na zawsze. Pozwólmy sobie na trochę luzu i nadajmy naszej formie szkicowości. Każda kolejna kreska będzie nas przybliżać do ostatecznej wersji. Pamiętaj, że gdy tylko zauważysz błąd to od razu warto jest go naprawić, bo potem może się okazać za trudnym do skorygowania.
Uwydatnij kości, które najbardziej wystają nam z ogólnej bryły i zaznacz widoczne niedoskonałości.
Jeśli jesteś pewien już swoich kresek, możesz przetrzeć delikatnie linie pomocnicze oraz wyczyścić kartkę z niepotrzebnych zabrudzeń. Z tak przygotowanym podkładem można działać dalej.
DETALE
To jest moment w którym należy skupić się na bardziej detalicznych sprawach. Zęby są elementem, który napewno zajmie trochę czasu i wysiłku. Nie łatwo jest uzyskać pożądany efekt za pierwszym razem. Tak naprawdę mogą przypominać koślawy uśmiech, dopóki nie użyjemy na nich światłocienia.
Postaraj się szczególnie dobrze zaznaczyć jedynki i sąsiadujące im zęby. To na nie będzie się zwracać największą uwagę, bo są to obiekty które znamy najlepiej w swojej jamie ustnej i łatwo nam jest je porównać. Pamiętaj żeby zaznaczyć też miejsce wbicia się zębów w kość, ponieważ dziąsła uległy zniszczeniu wraz z rozkładem ciała. Staraj się prowadzić każdy oddzielny ząb na tym samym łuku. Niech nie różni się za bardzo ich wysokość i objętość. Najlepiej to zrobić bazując na dobrej referencji.
Pamiętaj o wszystkich uszczerbkach. Napewno widoczne będą zadrapania i szczeliny. Staraj się zaznaczyć w których miejscach się one znajdują.
ŚWIATŁA I CIENIE
Cieniowanie zacznij od zaznaczenia głównych obszarów światła i cienia. Mogą to być płaskie plamy, które pokażą kształty i trochę wydobędą je z kartki.
Do tej fazy najlepiej jest użyć ołówków między 3B a 5B. Bardziej miękkie (czyli wyższe w skali B) mogą okazać się za ciemne i zbyt trudne do późniejszych poprawek. Natomiast za twarde (H) nie poradzą sobie w naniesieniu jakichkolwiek cieni.
Staraj się nanosić kreski pod takim kierunkiem w jakim układają się kąty elementów.
Ta faza ma nam pokazać z której strony rzucono światło i w jaki sposób rozchodzi się cień własny czaszki i ten, który rzucony jest na obszar obok niej.
CIENIOWANIE
Po nałożeniu pierwszej warstwy możemy bardziej skupić się na szczegółach. Zatemperuj ołówek i działaj. Zaznacz gradiendy i przejścia między tonami. Każdy obszar będzie się od siebie różnił. Nawet jeśli wydaje się być w jednym odcieniu szarości to prawdopodobnie doszukasz się w nim kilku walorów. Pamiętaj, że niektóre cienie zaczną się łagodnie od rozmytej kreski. Inne natomiast mogą się zaczynać ostrym cieniem lub światłem. Różnicuj i podkreślaj takie zabiegi. Twój rysunek będzie dzięki temu o wiele bardziej ciekawy.
Postaraj się stopniowo dokładać warstwy cieni. Nie pomijaj też detali. To już ten moment rysunku, w którym możesz zadbać o wydobycie szczegółów. Zadbaj o to aby wszystkie części czaszki ze sobą współgrały.
Pamiętaj także o tle, ale jeśli to czaszka jest głównym motywem studium, postaraj się zachować umiar. Niech tło w takim przypadku będzie potraktowane jako uproszczona przestrzeń. Może to być np. synteza kilku odcieni szarości. Możesz też rzucić cień od czaszki. Niech zanika on płynnie w przestrzeni żeby nie odwracał wzroku od naszego głównego obiektu.
